TKP HEADLINE

การทอผ้าย้อมสีธรรมชาติ

การทอผ้าย้อมสีธรรมชาติ

        ชุมชนบ้านสันดินแดง ตั้งอยู่หมู่ที่ 15 ตำบลบ้านหลวง อำเภอจอมทอง จังหวัดเชียงใหม่เป็นชุมชนชาวเขากะเหรี่ยง เผ่าปกาเกอะญอ ที่ยังคงใช้ชีวิตอย่างเรียบง่าย พึ่งพาปัจจัยภายนอกน้อย สามารถอยู่กับธรรมชาติได้อย่างเกื้อกูล ชาวบ้าoส่วนใหญ่มักสื่อสารกันเองด้วยภาษาปกาเกอะญอแต่เด็ก ๆ รุ่นหลังที่เติบโตที่นี้ได้รับการศึกษาขั้นพื้นฐานจนสามารถอ่านออกเขียนได้และสื่อสารภาษาไทยได้ ชาวปกาเกอะญอส่วนใหญ่ประกอบอาชีพเกษตรกรรม และที่สำคัญในชุมชนมีต้นทุนทางธรรมชาติและภูมิปัญญาท้องถิ่นเกี่ยวกับการทอผ้าย้อมสีธรรมชาติอยู่แล้ว

            ผ้าทอย้อมสีธรรมชาติ เป็นภูมิปัญญาดั้งเดิมที่ชาวเขาเผ่าปกาเกอะญอทำกันมาตั้งแต่สมัยโบราณ เพื่อทอใส่กันในครอบครัว เช่น เสื้อผู้หญิง เสื้อผู้ชาย ย่าม ผ้าถุง โดยการย้อมสีจากวัตถุดิบธรรมชาติที่มีอยู่ในท้องถิ่น การทำลวดลายผ้าแบบดั้งเดิม ลวดลายประยุกต์ การวางสี และขนาดของผลิตภัณฑ์จากผ้าทอ เน้นอัตลักษณ์ของชนเผ่า เพื่อให้ชุมชนมีอาชีพเสริม มีรายได้ แก้ปัญหาความยากจนให้กับครอบครัวให้มีความอยู่ดีกินดีและมีคุณภาพชีวิตให้ดีขึ้น มีความสุข มีความพึงพอใจในความเป็นอยู่ของตนเอง มีรายได้มาใช้จ่ายในครอบครัว ลดรายจ่าย พึ่งพาตนเองได้ตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง

            สมัยก่อนชาวบ้านทอผ้าใส่เอง ไม่ได้ทำขาย เพราะเป็นพื้นที่ ๆ อยู่ห่างไกลไม่รู้จะไปขายที่ไหน ต่อมาเมื่อปี 2551 บริษัทแอกโก้ได้เข้ามาส่งเสริมให้กลุ่มแม่บ้านไปศึกษาดูงานเกี่ยวกับการทอผ้าย้อมสีธรรมชาติ และนำมาพัฒนาในชุมชนในเรื่องของการย้อมสีธรรมชาติให้มีคุณภาพมากขึ้น มีสีสันสวยงามและสีติดดีขึ้น รวมถึงการวางสีทำลวดลายในผืนผ้าให้มีความสวยงาม เมื่อแม่บ้านได้ไปศึกษาดูงานแล้วก็ลงมือทดลองทำทอผ้าให้มีความละเอียด

          ป้าหน่อแปะ ชนเผ่าปกาเกอะญอ ชุมชนบ้านสันดินแดง มีความชำนาญด้านการทำลวดลายผ้าแบบดั้งเดิม และการปักผ้า ด้านรายละเอียดการทำงานทอผ้าย้อมสีธรรมชาติ คุณป้าหน่อแปะเล่าว่า เส้นด้ายจากฝ้ายที่ใช้ทอผ้าของที่นี่จะมีการย้อมสีด้วยวัตถุดิบจากธรรมชาติ เช่น เปลือกไม้ ใบไม้ โคลน ครั่ง แต่บางครั้งป้าหน่อแปะจะเรียนรู้และทดลองย้อมสีธรรมชาติจากวัตถุดิบธรรมชาติอื่น ๆ เช่น ใช้เปลือกไม้ผสมกับโคลน เปลี่ยนสีโดยใช้สารกระตุ้นสี เช่น สารส้ม ขี้เถ้า ปูนขาว สนิมเหล็ก เพื่อนำความรู้ที่ได้มาใช้พัฒนางานย้อมสีให้มีสีที่หลากหลาย เพื่อจะได้นำไปทอผลิตภัณฑ์ เช่น เสื้อผู้หญิง เสื้อผู้ชาย ย่าม ผ้าพันคอ ผ้าถุง ผ้าคลุมไหล่ ผ้าห่ม สำหรับนำไปจำหน่าย นอกจากจะทอผ้าย้อมสีธรรมชาติเพื่อเป็นอาชีพเสริมแล้ว ป้าหน่อแปะ ยังได้ถ่ายทอดภูมิปัญญาท้องถิ่นด้านทอผ้าย้อมสีธรรมชาติ และการทำลวดลายดั้งเดิมและยังได้ถ่ายทอดความรู้ให้กับลูก หลาน เยาวชน ทั้งในชุมชน และผู้ที่เข้ามาศึกษาดูงาน เพื่อถ่ายทอดให้รุ่นสู่รุ่นสืบไป
            การพัฒนาต่อยอดภูมิปัญญา ผ้าทอย้อมสีธรรมชาติ ซึ่งเป็นภูมิปัญญาดั้งเดิมของชนเผ่าปกาเกอะญอ เป็นภูมิปัญญาท้องถิ่นในด้านวัฒนธรรม กระตุ้นให้กับเด็ก เยาวชนคนรุ่นใหม่สนใจเข้ามาเรียนรู้ด้านการทอผ้าย้อมสีธรรมชาติ โดยช่วยถ่ายทอดความรู้ เพื่อให้เด็ก และเยาวชน ได้นำความรู้ไปใช้ให้เกิดประโยชน์ มีรายได้เสริม มีความสุขในการดำรงชีวิต นำหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงมาใช้



ข้อมูลเนื้อหา : นางหน่อแปะ พนาศิลป์วารี หมู่ 15 บ้านสันดินแดง ต.บ้านหลวงอ.จอมทอง จ.เชียงใหม่
เรียบเรียง : นางสาวณัฐมล ใจวงค์
ภาพถ่าย/ภาพประกอบ : นางสาวณัฐมล ใจวงค์
ข้อมูล TKP อ้างอิง : https://250chiangmai.blogspot.com/2019/06/blog-post_339.html?m=0


Share this:

Post a Comment

ข้อคิดเห็นจากเครือข่าย TKP

 
Copyright © 2018 Thailand Knowledge Portal. Designed by OddThemes > Developed by mediathailand